Wat is onkruid?

Voor je besluit dat bepaalde planten ruimte zullen moeten maken voor andere planten, is het van groot belang te besluiten wat je als onkruid wilt zien. Alle planten zijn immers gewoon planten. En hoewel een paardebloem, fluitekruid of herderstasje niet zo spectaculair zijn als papavers, zijn ze allemaal planten die je in je tuin zomaar tegen kan komen. ‘Men’ heeft besloten dat die planten niet de moeite waard zijn, en daarom worden ze massaal uit borders en grasvelden verwijderd. Voor je de gebaande wegen beloopt, overweeg toch eens een wildebloemenhoek in de tuin. Dit alles gezegd hebbende, geldt natuurlijk nog steeds: Planten zoals Zevenblad, Haagwinde, Fluitekruid en Paardenbloemen hebben een dusdanig hoge groeikracht dat ze in een deel van de tuin alle andere planten weg kunnen concurreren. Om dat te voorkomen, zal je ze moeten bestrijden.

Onkruidvormen

In algemeen kan je zeggen dat planten in het algemeen, en en onkruiden specifiek, in een aantal verschillende hoofdgroepen in te delen zijn. Deze indeling is dan gebaseerd op de levensstrategie. Deze bepaalt ook hoe je de onkruiden het beste kan bestrijden.

• Kruipende onkruiden breiden zich ruimtelijk uit door het vormen van lange uitlopers, aan het einde waarvan zich weer nieuwe planten vormen. Bekende planten die dit doen zijn bv boterbloem of klaver.
• Penwortel vormende onkruiden kenmerken zich door het vormen van een enkele dikke wortel welke diep de grond in gaat. Deze dient onder andere als opslagorgaan voor voedingsstoffen. Bekend in deze groep zijn paardenbloemen en zuring.
• Wortelstok vormende onkruiden vormen grote ondergrondse netwerken van wortels. Elke paar cm komt er vanuit de wortelstok een groeipunt omhoog, welke een plant vormt, en in veel gevallen zal vanuit het groeipunt weer een aantal wortels vertrekken. Op deze manier kan dit onkruid zich zeer snel zeer hardnekkig en wijdverbreid vestigen. Hieronder vallen bij voorbeeld de haagwinde en Zevenblad.
• Eenjarige onkruiden zijn in staat omhun hele leven in een groeiseizoen te doorlopen: in het voorjaar kiemen de zaden, en binnen enkele weken (droogtegrassen) tot maanden (klaprozen) bloeien de planten. Voor de zomer voorbij is hebben ze zaad gezet, en in de winter vriezen ze dood.
• Tweejarige onkruiden hebben iets meer tijd nodig om hun groeicyclus te doorlopen. Echter, in twee jaar zijn ook zij klaar: In het eerste jaar kiemen de zaden, en begint de plant met het vormen van ondergrondse wortels. Hierin worden voedingsstoffen opgeslagen. In het tweede jaar komen de planten tot bloei, en sterven na de zaadzetting. Bekend hierbij is bij voorbeeld vingerhoedskruid.

Bestrijding

Afhanklijk van de levensstrategie zijn er verschillende opties om de planten te bestrijden. We gaan er hier vanuit dat de wens niet is om planten met gif tegen te gaan. Dat kan wel; dan moet een product zoals ’roundup’ aangeschaft worden. Echter, dit past niet goed in een ecologische tuin. Ookal staat er op de verpakking dat het geen kwaad kan voor dieren in de tuin, is dit nadrukkelijk niet zo. Dus als er bestrijdingsmiddelen worden toegepast, gebruikt dit met mate.

• Kruipende onkruiden Hier is het zaak de groene delen van de plant te verwijderen. Als een enkel stuk wortel in de grond blijft zitten is dit geen probleem.
• Penwortel vormende onkruiden Worden bestreden door de wortel zo diep mogelijk weg te halen. Bij het trekken aan deze planten breekt de wortel vaak ondiep af. Hieruit kunnen weer nieuwe spuiten opgroeien, welke extra vast in de grond zitten. Het beste neemt men een spade of lang mes, welke naast de wortel in de grond gestoken wordt. Door aan de plant te trekken komt het grootste deel van de wortel mee.
• Wortelstok vormende onkruiden zijn de lastigste onkruiden om te bestrijden. Het grote probleem is dat zelfs de kleinste stukjes wortel tot een volledige plant kunnen uitgroeien. Hierbij werkt slechts weinig. Een optie os om de grond tot 60 cm diep af te graven, en te zeven om da wortelstokken voor 99% te verwijderen. Hierna is het een kwestie van door blijven trekken. En dan trekken door de plant zo diep mogelijk te volgen en met zo veel mogelijk wortel te verwijderen. Minimaal een keer per week alles verwijderen.
• Eenjarige onkruiden Kunnen door schoffelen op droge dagen bestreden worden. De kiemplanten zijn zeer gevoelig voor uitdrogen. De wortel los maken van de rest van de grond bestrijd de plant effectief
• Tweejarige onkruiden Zie eenjarige onkruiden